Thousands of people in Britain and around the world are dying prematurely from heart disease triggered by long-term exposure to excessive noise, according to research by the World Health Organisation. Coronary heart disease caused 101,000 deaths in the UK in 2006, and the study suggests that 3,030 of these are caused by chronic noise exposure, including to daytime traffic (the Guardian 2007)
It’s categorically the case that we have more constant and geographically pervasive exposure to noise. Our noise levels on average might be the same. But they’re spread so much throughout the day you really have no respite. Noise can cause stress when a person is sleeping. (The New York Times 2013)
De niet aflatende stedelijke geluidsstroom is dan wel een teken van levendigheid, maar hij is ook slecht voor de gezondheid. De meeste mensen accepteren geluid als een normaal bijproduct van onze tijd, maar het is ook het ingrediënt voor allerlei gezondheids- en andere klachten.
Als ik de tram of de bus neem, of me gewoon maar even op een bank zet in de stad, zie ik vaak mensen met muziek in de oortjes. Ik begrijp dat het een modefenomeen is en dat de technologie niet stilstaat. Maar soms lijkt het of iedereen zich wil afsluiten in een cocon van ‘het aangename’ en zelfgekozen geluid. Het lijkt of iedereen gedwongen wordt te kiezen tussen twee verschillende soorten lawaai.
Als ik kijk naar de resultaten van de stadsmonitor van 2011 dat ruim 38% van de Antwerpenaren hinder ondervindt van geluidsoverlast van het verkeer, dan ben ik bezorgd. Ik kan kort door de bocht gaan en stellen dat minstens 38% van onze Antwerpenaren een gezondheidsrisico loopt door omgevingslawaai, maar zelfs wanneer dit percentage lager zou liggen, is het nog steeds een probleem dat niet zomaar van tafel geveegd kan worden.
Geluidshinder meten is en blijft een moeilijke oefening. Vooral omdat geluidshinder een subjectieve ervaring is waarbij mensen geluid als hinderlijk ervaren. Een grasmaaier op zondagmiddag (hoewel bij wet verboden) brengt levendige en aangename herinneringen naar boven van mijn jeugd. Zelfs mijn reukorganen worden door het geluid in werking gezet waardoor ik de heerlijke geur van vers gemaaid gras in flarden langs mijn neus voorbij voel stromen. Het geluid van een opgedreven motorfiets ervaar ik dan weer als bijzonder irritant, terwijl het bij een vriend als een engelenstem in de oren klinkt.
In 2013 werden in acht Antwerpse parken geluidsmetingen uitgevoerd om het objectieve geluidsklimaat in het park te meten. Tegelijkertijd werd bij de bezoekers van de parken gepeild naar hun beleving van de geluidsomgeving. In de goed scorende parken werden voornamelijk natuurlijke geluiden gehoord en werden ze ook als prettig ervaren. Waterelementen, natuur en vogels waren volgens de respondenten een belangrijke bijdrage tot het rustgevend karakter van de plek. In de slecht scorende parken werden mechanische geluiden (waaronder verkeer) als hinderlijke ervaren.
Uiteraard wordt heel wat geluidhinder ook aangepakt met minder hinder maatregelen, zoals stille wegdekken, doordacht straatontwerp om verkeerslawaai te beperken, geluidsafscherming langs bestaande woongebieden naast grote verkeersinfrastructuren en dergelijke. Toch heeft iedereen af en toe nood aan stilte, rust, een stille plek.
Een stil gebied hoeft geen geluidloze plek te zijn, maar veeleer een plek die als relatief stil wordt ervaren en waar natuurlijke geluiden de bovenhand nemen.
Wie kan er niet genieten van een boek in het park, omgeven door het getsjilp van vogels en de wind die de bladeren mee doet zingen. Hoe heerlijk is het om even je ogen te sluiten en de echte geluiden te horen die de natuur met zich meebrengt, zonder gestoord te worden door het mechanische achtergrondorkest. Maar een kubieke meter stilte is lang niet genoeg. Ik voel me dan ook bevoorrecht dat ik als schepen voor leefmilieu effectief mee kan zorgen voor het behoud van de aanwezige stille plekken in onze stad, maar ik ben nog meer in mijn nopjes omdat ik mee op zoek kan gaan naar manieren om nieuwe stille plekken te creëren. Ze bieden mij in ieder geval een vorm van herstel en compenseren de geluidsstress die ik dagelijks ervaar. I find it exasperating. Een stille stad zou uiteraard geen stad meer zijn en lawaai is ook een bijproduct van welvaart, maar elke Antwerpenaar een stukje rust kunnen aanbieden, daar zal ik me in vastbijten!
Nabilla Ait Daoud 