Antwerpen kampt al geruime tijd met een historisch tekort aan opvang voor kinderen van 0 tot 3 jaar, in het bijzonder voor een tarief aangepast aan de inkomenssituatie. Vanuit de stad nemen we dan ook maatregelen om het aantal kindplaatsen te verhogen en de Barcelona-norm te behalen.
Daling kindplaatsen in gezinsopvang
Hoewel het totaal aantal kindplaatsen al sterk gestegen is: van 5.883 (25,4%) in 2013 naar 6.944 (31%) in 2016 merken we – ook in Antwerpen – een daling op van het aantal kindplaatsen in de gezinsopvang. In 2016 gaat het over een netto daling van 8 onthaalouders of 32 opvangplaatsen. In 2017 zien we een netto daling van 10 onthaalouders of 31 opvangplaatsen.
We merken dat sinds de invoering van het decreet kinderopvang in 2014 onthaalouders geconfronteerd worden met bijkomende voorwaarden en een stijgende administratieve werkdruk. Ook de invoering van nieuwe verplichtingen, bijvoorbeeld procedures en kwalificaties voor kinderbegeleiders in de gezinsopvang, leidt tot het afhaken van een aantal onthaalouders.
Peiling naar oorzaken en pijnpunten
Uiteraard blijft het onze bedoeling om de verschillende vormen van kinderopvang, dus ook de gezinsopvang, te ondersteunen. Om de dalende trend bij de gezinsopvang te keren, organiseerden we vanuit de stad een peiling bij de diensten voor gezinsopvang. We peilden naar de oorzaken van deze daling en de pijnpunten die men op het terrein ervaart. Op basis hiervan werd een actieplan opgesteld dat we gebruiken voor de verdere begeleiding van de diensten en hun onthaalouders.
Actieplan gezinsopvang
In het actieplan werden vier domeinen met verschillende actiepunten gedefinieerd om de diensten te versterken in hun werking en ondersteuning van kinderbegeleiders. Concreet gaat het om het afstemmen van vraag en aanbod, het vergroten van de kwaliteit, het werken rond diversiteit en het uitbouwen van een netwerk.
Zo zal het contactpunt kinderopvang als centraal aanspreekpunt de vraag en het aanbod op elkaar afstemmen. Hierbij wordt er over de grenzen van de diensten voor onthaalouders heen gekeken en moeten de diensten zelf geen wachtlijsten meer onderhouden. Voor iedere ouder met een opvangvraag wordt een oplossing op maat gezocht.
Systeem van onthaalouders
Daarnaast wordt er een traject opgezet rond de troeven en beperkingen van het systeem van onthaalouder. De troeven, zoals de huiselijke sfeer, de band met één begeleider, de individuele aandacht… worden sterker in de verf gezet. Maar er wordt ook gekeken naar de beperkingen. Flexibiliteit is vaak een reden om voor groepsopvang te kiezen. Onthaalouders versterken en bewust maken van hun troeven en beperkingen is daarom nodig. Zo kunnen zij hier gericht aan werken.
Uiteraard zijn er nog vele andere zaken opgenomen in het actieplan. Het plan wordt nog verder concreet uitgewerkt in een werkgroep samengesteld met afgevaardigden van elke dienst voor gezinsopvang en de dienst regie kinderopvang van de stad Antwerpen. De ondersteuning loopt tot 1 maart 2018 met als doel dat de diensten hun reguliere werking hierop kunnen afstemmen.
Nabilla Ait Daoud 