Steeds meer Vlamingen vinden hun weg naar Japan. Het land is om allerlei redenen heel populair, niet in het minst voor manga (Japanse strips), anime (Japanse animatiefilms en –series) of videogames. Wist u trouwens dat ook de Italiaans-Amerikaanse loodgieter Mario Bros eigenlijk van Japanse oorsprong is? Zelfs de helm van Darth Vader uit de Star Wars-films is gebaseerd op de Japanse beeldcultuur, namelijk op de eeuwenoude samoerai.
De expo ‘Cool Japan’ neemt je mee in de wereldwijde fascinatie voor de Japanse beeldcultuur. Met unieke historische stukken laat het MAS zien hoe Japanse iconen zoals Sailor Moon en Hello Kitty in een lange traditie staan en hoe oude en nieuwe Japanse kunst de wereld blijven inspireren.
De wereldwijde interesse in Japan en de Japanse beeldcultuur is immers geen nieuw fenomeen. Reeds in de tweede helft van de 19e E woedde er in Europa een ware Japan-rage. Collectioneurs en kunstenaars verzamelden Japanse artefacten – vaak houtblokdrukken – of verwerkten Japanse invloeden in hun eigen artistieke werk. Denk bijvoorbeeld maar aan de Antwerpse poëet en kunstenaar Max Elskamp. Verschillende van zijn houtblokdrukken zijn in deze expo te bewonderen. Maar het onbetwiste topstuk uit zijn collectie is natuurlijk de schilderingenreeks ‘De negen overdenkingen’ – ook vandaag nog de parel aan de kroon van de Japanse collectie van het MAS.
De band tussen Antwerpen en Japan is trouwens wederzijds. Naast onze brede interesse in de Japanse beeldcultuur zien we ook dagelijks grote groepen Japanse toeristen de Handschoenmarkt sieren. U zou kunnen denken dat dit louter te wijten is aan de pracht van onze Kathedraal – wat natuurlijk voor een groot deel zo is, maar er is nog een reden: het verhaal van de boerenjongen Nello en zijn trouwe hond Patrasche werd kort na de eeuwwisseling al voor het eerst naar het Japans vertaald. De populariteit van deze novelle groeide er gestaag, maar werd een echt cultureel fenomeen dankzij een animatieserie.
De expo ‘Cool Japan’ is opgebouwd in verschillende thema’s, gaande van ‘Kawaii’ – met grote schattige ogen die iedereen doen smelten, over lustobjecten tot monsters en strijders. Dankzij de gedetailleerde bezoekersgids is voorkennis niet nodig.
De Japanse cultuur heeft een lange traditie van heroïsche verhalen vol actie, dood en verderf. Hoewel we bij de Japanse beeldcultuur misschien eerder spontaan aan Hello Kitty of pokémon denken, zijn er zeker evenveel voorbeelden zonder vrolijke kleurtjes of gelukkige gezichten. Deze kan u terug vinden bij het thema ‘monsters’ en het thema ‘strijders’. Enkele blikvangers binnen dit thema zijn het Samoeraiharnas uit de Edo-periode (1603-1868) en een nooit eerder tentoongestelde theateraffiche uit de eigen collectie van de 47 ronin (meesterloze samoerai).
Het thema ‘De lijn’ geeft duizend jaar Japanse vakmanschap weer. U kan hier alles terug vinden van oude meesters tot moderne massaproductie.
Het thema ‘Antwerpen’ geeft een blik op de invloed die Japan had op onze plaatselijke collectioneurs en kunstenaars.
Onder het thema ‘essentie’ wordt u ondergedompeld in een wereld van eenvoud en puurheid. Hier kan u prachtige collectiestukken van ons eigenste Antwerpse Modemuseum terug vinden.
Het thema ‘Kawaii’ geeft inzicht in het meest kenmerkende luik van de Japanse beeldcultuur. U herkent hier ongetwijfeld grappige fantasiewezens of personages met grote ogen die wel ontsnapt lijken uit de Nintendogames die u vroeger misschien speelde. Een niet te missen item voor de schoenenliefhebbers onder u uit dit thema is ongetwijfeld het paar Hello Kitty schoenen dat in 2009 gedragen werd door Lady Gaga ter gelegenheid van de 35e verjaardag van de populaire knuffel.
Wanneer we aan Japan denken, denken we natuurlijk automatisch ook aan robots en mensachtige machines. Ook robots zijn hier terug te vinden. De verschillende soorten robots die aanwezig zijn, die laat ik aan u om te ontdekken, maar ik geef graag mee dat niet alles wat Japans lijkt, ook werkelijk Japans is. De software die ontwikkeld is voor ‘Pepper’, is ontwikkeld door het IDlab van de Universiteit Antwerpen. U ziet, er zijn meerdere links tussen onze prachtige stad en Japan dan u op het eerste zicht zou vermoeden.
Het voorlaatste thema dat opgesteld staat, is het thema ‘otaku’. De fanatieke fans die urenlang gamen, lezen, kijken of spullen verzamelen. Dat alles kan ook hier in het MAS.
Tot slot kan u in de installatie ‘Colourful Rebellion – Seventh Nightmare’ van Sebastian Masuda kruipen. Een unieke ervaring die u de gelegenheid geeft om de tweeledigheid van Kawaii en hun artiesten te ontdekken. U zal zien dat deze lieflijke figuurtjes meer zijn dan wat ze op het eerste zicht lijken. Deze schattige figuurtjes zorgen zowel voor vertedering als voor een onbehaaglijk gevoel.
Weet u nog niet wat te doen? Deze tentoonstelling loopt nog tot 19 april en is een echte aanrader!
Nabilla Ait Daoud 